Lopende EU-steun
Er zal een grootschalige wereldwijde financiële inspanning nodig zijn om Oekraïne na de oorlog weer op te bouwen. De EU draagt nu al aanzienlijk bij om de huidige veerkracht van het land te vergroten, maar op middellange tot lange termijn zal meer steun nodig zijn om de fundamenten van een vrij en welvarend land te herstellen, verankerd in Europese waarden en goed geïntegreerd in de Europese en mondiale economie, en om het land op het Europese traject te ondersteunen.
Sinds het begin van de Russische aanvalsoorlog stellen de EU en haar lidstaten en de Europese financiële instellingen, in een “Team Europa”-aanpak, bijna 98 miljard euro aan financiële, humanitaire, nood-, begrotings- en militaire steun beschikbaar:
- 47,9 miljard euro ter ondersteuning van de algemene economische, sociale en financiële veerkracht. Dit omvat een ongekend financieel steunpakket van 18 miljard euro in 2023
- 33,1 miljard euro aan militaire bijstand in het kader van de Europese Vredesfaciliteit en rechtstreeks van de lidstaten
- tot 17 miljard euro ter beschikking van de lidstaten om tegemoet te komen aan de behoeften van mensen die op de vlucht zijn voor de oorlog
De EU bevordert ook bilateraal groene hervormingen, evenals groene wederopbouw en modernisering van Oekraïne binnen het Oostelijk Partnerschap en de Energiegemeenschap.
Zolang de Russische agressieoorlog voortduurt, is moeilijk in te schatten hoeveel nodig zal zijn voor de wederopbouw van Oekraïne. Toch is het belangrijk om nu al de belangrijkste bouwstenen van deze internationale inspanning te ontwerpen.
“Oekraïne kan rekenen op de volledige steun van de EU. Wij staan klaar om een leidende rol te spelen bij de internationale inspanningen voor de wederopbouw van een democratisch en welvarend Oekraïne. Dit betekent dat investeringen hand in hand zullen gaan met hervormingen die Oekraïne zullen ondersteunen op zijn Europese traject.”
Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie
De faciliteit voor Oekraïne
Om Oekraïne te helpen bij zijn inspanningen voor herstel, wederopbouw en modernisering, zet de EU een nieuw steunmechanisme op voor de jaren 2024-2027. De faciliteit voor Oekraïne is een specifiek instrument waarmee de EU Oekraïne in deze periode tot 50 miljard euro aan stabiele en voorspelbare financiële steun kan verlenen.
De faciliteit onderstreept het voornemen van de EU om Oekraïne te steunen, zowel bij de verdediging tegen de huidige aanvalsoorlog van Rusland als bij de weg naar het EU-lidmaatschap.
Multi-institutioneel donorcoördinatieplatform
Het multi-institutioneel donorcoördinatieplatform ter ondersteuning van het wederopbouw-, herstel- en reconstructieproces in Oekraïne is op 26 januari 2023 gelanceerd. Het platform maakt nauwe coördinatie tussen internationale donoren en financiële organisaties mogelijk en zorgt bij steunverlening voor coherentie, transparantie en verantwoordingsplicht.
Het moet zorgen voor een betere coördinatie tussen alle belangrijke actoren die financiële steun op korte termijn verlenen, maar ook hulp op langere termijn voor de wederopbouwfase. Op die manier wordt voortgebouwd op de resultaten van de conferenties in Lugano, Berlijn en Parijs, om de kloof tussen behoeften en middelen te helpen overbruggen.
Mobilisering van internationale steun
Oekraïne heeft nu de meeste hulp nodig. De Europese Commissie en haar partners mobiliseren internationale steun voor de economische en sociale stabilisatie, de wederopbouw en het herstel van de gevolgen van de oorlog in Oekraïne.
Tijdens de conferentie over het herstel van Oekraïne in Londen in 2023 hebben de Europese Commissie, de Europese Investeringsbank (EIB), de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling (EBWO) en de Internationale Financieringsmaatschappij (IFC) overeenkomsten gesloten ter waarde van meer dan 800 miljoen euro om particuliere investeringen voor het herstel en de wederopbouw van de Oekraïense economie aan te trekken. De overeenkomsten, die worden ondersteund door het Europees Fonds voor duurzame ontwikkeling Plus, de financieringstak van NDICI-Europa in de wereld, onderstrepen de gezamenlijke internationale verbintenis om de particuliere sector te mobiliseren voor het herstel en de wederopbouw van Oekraïne.
Internationale deskundigenconferentie over het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne
In oktober 2022 organiseerden de Europese Commissie en Duitsland, als voorzitter van de G7, samen de Internationale deskundigenconferentie over het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne in Berlijn. De conferentie was een belangrijke stap meer die blijk gaf van de onwrikbare steun van de EU en de internationale gemeenschap aan Oekraïne. Zij toonde ook aan dat de Commissie en de internationale gemeenschap Oekraïne zullen blijven steunen, ook nadat aan zijn onmiddellijke behoeften zal zijn voldaan en op weg naar toetreding tot de EU.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen benadrukte drie elementen die van cruciaal belang zijn voor een succesvolle wederopbouw van Oekraïne:
- ervoor zorgen dat Oekraïne te allen tijde de steun krijgt die het nodig heeft, van noodhulp tot herstel en wederopbouw op lange termijn
- het juiste mechanisme om steun zo breed en inclusief mogelijk te maken
- de wederopbouwinspanningen van Oekraïne stevig inbedden als onderdeel van zijn weg naar de Europese Unie
Gezien de omvang van de uitdaging waar het om gaat, moeten de herstelinspanningen een inclusief proces zijn, waarbij zowel de publieke als de particuliere sector en internationale organisaties betrokken worden. Daarom bracht de conferentie wereldwijd gerenommeerde deskundigen uit verschillende disciplines en achtergronden, evenals vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en de particuliere sector, samen met de Oekraïense regering.
Steun voor Oekraïense scholen
Aangezien de toekomst van Oekraïne op school begint, steunt de EU het herstel van beschadigde scholen met 100 miljoen euro, zoals voorzitter Von der Leyen in 2022 in haar toespraak over de Staat van de Unie heeft aangekondigd.
De Europese Commissie heeft ongeveer 14 miljoen euro uitgetrokken om schoolbussen te kopen om Oekraïense kinderen veilig naar school te brengen. De Commissie heeft ook een Uniebrede campagne gelanceerd om schoolbussen aan Oekraïne te doneren, via het EU-mechanisme voor civiele bescherming.
Tegelijkertijd zal de Commissie met Oekraïne samenwerken om ervoor te zorgen dat het land naadloos toegang heeft tot de interne markt, zodat het zijn potentieel optimaal kan benutten, de groei kan versnellen en kansen kan creëren.