Pomoc UE dla Ukrainy

UE jest zjednoczona w swym niezachwianym poparciu dla Ukrainy w obliczu rosyjskiej wojny napastniczej i nielegalnych prób aneksji terytorium Ukrainy. Jesteśmy gotowi udzielać Ukrainie i jej obywatelom wsparcia politycznego, finansowego, gospodarczego, humanitarnego, wojskowego i dyplomatycznego tak długo, jak będzie to konieczne.

Od początku rosyjskiej wojny napastniczej UE udzieliła Ukrainie łącznego wsparcia w wysokości niemal 98 mld euro. Kwota ta obejmuje między innymi: 

W reakcji na rosyjską wojnę napastniczą UE, jej państwa członkowskie i instytucje finansowe postanowiły działać razem jako „Drużyna Europy”. Oznacza to, że współpracujemy, łącząc nasze zasoby i wiedzę fachową, aby zwiększyć efekty wsparcia dla Ukrainy. 

Od początku wojny Drużyna Europy udostępniła 43,4 mld euro na wsparcie dla Ukrainy. Składa się na nie:

• pomoc makrofinansowa 
• wsparcie budżetowe 
• pomoc nadzwyczajna 
• środki na reagowanie kryzysowe 
• pomoc humanitarna. 

Aby dalej wspierać Ukrainę, w 2023 r. z budżetu UE uruchomiono 19,5 mld euro na krótkoterminową pomoc dla tego kraju. Obejmuje ona największy jak dotąd pakiet wsparcia w formie pożyczek preferencyjnych na kwotę 18 mld euro i stanowi uzupełnienie kwoty 11,6 mld euro udostępnionej w 2022 r. w formie pożyczek i dotacji. Dzięki temu Ukraina jest w stanie:

• nadal wypłacać wynagrodzenia i emerytury
• odbudowywać infrastrukturę krytyczną zniszczoną w wyniku wojny
• utrzymywać podstawowe usługi publiczne, takie jak szpitale, szkoły i zakwaterowanie dla osób przesiedlonych
• zapewnić stabilność makroekonomiczną.

Instrument na rzecz Ukrainy: wspieranie jej odbudowy i dążenia do przystąpienia do UE

Aby wesprzeć Ukrainę w długoterminowych działaniach na rzecz odbudowy po wojnie i w dążeniu do członkostwa w UE, UE stworzyła specjalny instrument finansowy na lata 2024–2027. Instrument na rzecz Ukrainy umożliwi UE zapewnienie temu państwu przewidywalnego i elastycznego wsparcia finansowego w wysokości do 50 mld euro w tym okresie.

Warunki funkcjonowania instrumentu są jeszcze ustalane, jednak Komisja już teraz może udostępnić Ukrainie – na ograniczony okres – nadzwyczajne finansowanie pomostowe w wysokości sięgającej 1,5 mld euro miesięcznie. Dzięki temu Ukraina będzie mogła skoncentrować się na wygraniu wojny, jednocześnie kontynuując wypłacanie wynagrodzeń, emerytur i świadczenie podstawowych usług publicznych. Do tej pory Ukraina otrzymała już 4,5 mld euro z tych funduszy.

Instrument stanowi potwierdzenie zaangażowania UE we wspieranie Ukrainy w obliczu trwającej wojny napastniczej Rosji i na drodze do przystąpienia do UE.

Więcej informacji na temat Instrumentu na rzecz Ukrainy

W lutym 2023 r. Komisja Europejska i Ukraina podpisały umowę o przystąpieniu Ukrainy do Programu na rzecz jednolitego rynku. Na umowie skorzystają ukraińskie przedsiębiorstwa, gdyż zapewni ona: 

• dostęp do rynków  
• sprzyjające otoczenie biznesowe 
• zrównoważony wzrost gospodarczy  
• szanse na umiędzynarodowienie. 

Ponadto w styczniu 2024 r. Komisja Europejska zaproponowała przedłużenie do czerwca 2025 r. zawieszenia wszystkich ceł, kontyngentów i środków ochrony handlu w odniesieniu do ukraińskiego eksportu do UE. Następnie Komisja zaproponowała przedłużenie zawieszenia na kolejny rok.

UE zapewnia również wsparcie za pośrednictwem gwarancji udzielanych przez instytucje finansowe, takie jak EBI i EBOR. Umożliwi to rządowi ukraińskiemu udzielanie pożyczek, a przedsiębiorstwom – oferowanie podstawowych usług. 

Oprócz tego za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności Ukraina otrzymała od państw członkowskich ponad 145 tys. ton pomocy rzeczowej o przybliżonej wartości ponad 798 mln euro. UE i państwa członkowskie przekazały również ponad 110 mln euro na rozminowanie w celach humanitarnych, z czego 21,5 mln euro pochodziło z budżetu UE.

W 2022 r. UE przeznaczyła 330 mln euro na program wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych, co pomogło zabezpieczyć dostęp do podstawowych towarów i usług, takich jak edukacja, opieka zdrowotna i żywność. Program służył również ochronie ludności – zarówno osób wewnętrznie przesiedlonych, jak i społeczności ich przyjmujących – a także wspieraniu małych i średnich przedsiębiorstw i rolników.  

Inne ważne cele to odbudowa drobnej infrastruktury cywilnej, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz poprawa w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego, wolności mediów i przeciwdziałania dezinformacji. Bieżące projekty o wartości 286 mln euro dostosowano do pilnych potrzeb lokalnych. 

Z uwagi na gwałtowny wzrost potrzeb z zapasów programu rescEU przekazaliśmy Ukrainie środki medyczne, tymczasowe schronienia, generatory prądotwórcze, a także specjalistyczny sprzęt na wypadek zagrożeń dla zdrowia publicznego, takich jak zagrożenia chemiczne, biologiczne, radiologiczne i jądrowe.  

Od początku wojny udzieliliśmy Ukrainie wsparcia w ramach rescEU na kwotę 127 mln euro.

UE koordynuje ewakuację medyczną ukraińskich pacjentów pilnie potrzebujących leczenia. Dotychczas do szpitali w całej Europie przeniesiono ponad 3 100 pacjentów wymagających specjalistycznej opieki.  

We wrześniu 2022 r. pod Rzeszowem otwarto unijne centrum ewakuacji medycznej – Medevac Hub. Centrum zapewnia bezpieczne miejsce dla pacjentów przybywających z Ukrainy, zanim zostaną oni przetransportowani do szpitala w innym kraju w Europie. 

Ponadto Komisja utworzyła ośrodki logistyczne ochrony ludności w Polsce, Rumunii i na Słowacji – mają one umożliwić jak najszybszą dystrybucję pomocy do Ukrainy. Ośrodki te pomogą w przekazywaniu pomocy z Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. 

21 kwietnia 2023 r. Ukraina przystąpiła do Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności – systemu koordynacji pomocy na wypadek katastrof naturalnych i wynikających z działalności człowieka. 

Jak tylko doszło do inwazji, UE natychmiast rozpoczęła stosowanie dyrektywy w sprawie tymczasowej ochrony. Dyrektywa daje wysiedleńcom uciekającym przed wojną w Ukrainie pewne prawa w UE, w tym:

Jak dotąd w ramach systemu tymczasowej ochrony, który przedłużono do marca 2025 r., kraje UE przyjęły ponad cztery miliony osób z Ukrainy.  

Dzięki temu, że Komisja zastosowała elastyczne podejście w kwestii wydatków, kraje UE mogły przeznaczyć na pomoc osobom uciekającym przed wojną również niewykorzystane środki z funduszy spójności. Udało się dzięki temu pozyskać 17 mld euro. 

Informacje dla osób uciekających przed wojną

W ramach reagowania na rosyjską napaść na Ukrainę Komisja Europejska i sąsiadujące z Ukrainą kraje UE 12 maja 2022 r. wyznaczyły korytarze solidarnościowe między UE a Ukrainą. Korytarze solidarnościowe to szlaki, które są niezbędne do eksportu produktów rolnych z Ukrainy, a także importu potrzebnych towarów, począwszy od pomocy humanitarnej po pasze dla zwierząt i nawozy. 

Od maja 2022 r. korytarze te umożliwiły: 

• eksport ok. 122 mln ton ukraińskich produktów, w tym 64 mln ton zbóż, nasion oleistych i innych podobnych produktów
• import ponad 45 mln ton potrzebnych towarów: między innymi pomocy wojskowej i humanitarnej oraz paliwa.
• udzielenie wsparcia technicznego Ukrainie, Mołdawii i krajom UE w celu uproszczenia i przyspieszenia procedur oraz usunięcia wąskich gardeł na granicy 
• podpisanie 29 czerwca 2022 r. umów towarowych z Ukrainą i Mołdawią, aby usprawnić tranzyt i transport z i do obu tych krajów. 

Jak dotąd na rozbudowę korytarzy solidarnościowych wyasygnowano ponad 2 mld euro. Na kwotę tę złożyły się między innymi wkłady Komisji, Europejskiego Banku Inwestycyjnego, Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz Banku Światowego.

Więcej informacji na temat korytarzy solidarnościowych między UE a Ukrainą

W marcu 2022 r. ukraińska sieć elektroenergetyczna została zsynchronizowana z siecią UE. UE będzie nadal wspierać Ukrainę w tym sektorze oraz zapewniać zwrotny przepływ gazu do tego kraju. Ukraina będzie również mogła korzystać w UE ze wspólnych zakupów gazu, skroplonego gazu ziemnego (LNG) i wodoru. 

Ponadto UE dostarczyła Ukrainie ponad 8 400 generatorów prądotwórczych i 35 mln żarówek LED. 

Na wniosek Komisji Europejskiej w ramach Funduszu Wsparcia Energetyki Ukrainy ustanowionego przez Wspólnotę Energetyczną udostępniono ponad 332 mln euro na pokrycie najpilniejszych potrzeb w ukraińskim sektorze energetycznym.  

W lipcu 2022 r. Komisja wezwała europejskich operatorów telekomunikacyjnych do przedłużenia umowy w sprawie zawieszenia lub znacznego obniżenia opłat roamingowych dla Ukraińców w UE. 

W czerwcu 2023 r. UE i Ukraina podpisały umowę włączającą Ukrainę do programu „Łącząc Europę”. Umożliwi to ukraińskim promotorom projektów ubieganie się o finansowanie unijne w sektorach transportu, energii i technologii cyfrowych, co przyczyni się do dalszej poprawy połączeń Ukrainy z jej sąsiadami z UE. 

W grudniu 2023 r. Komisja otworzyła nowe biuro programu „Horyzont Europa” w Kijowie. Udział Ukrainy w programie „Horyzont Europa” i programie badawczo-szkoleniowym Euratomu pomoże chronić i rozwijać system badań naukowych i innowacji w tym kraju.  

Od początku wojny UE zwiększyła swoje wsparcie, aby wzmocnić cyberodporność Ukrainy, przeznaczając 10 mln euro na sprzęt, oprogramowanie i inne powiązane potrzeby. Kolejne 19 mln euro przekazano na wsparcie transformacji cyfrowej. 

UE stoi na stanowisku, że rosyjskie działania wojenne w Ukrainie nie mogą pozostać bezkarne i wspiera projekt o wartości 7,25 mln euro. Obejmuje on prace, które mają wesprzeć dochodzenia prowadzone przez Międzynarodowy Trybunał Karny w sprawie zbrodni wojennych popełnionych przez Rosję. Ponadto Eurojust wspiera wspólny zespół dochodzeniowo-śledczy UE – utworzony przez Polskę, Łotwę, Estonię, Słowację, Rumunię, Litwę i Ukrainę (dodatkowo z udziałem Międzynarodowego Trybunału Karnego i Europolu) – w dochodzeniach w sprawie zbrodni międzynarodowych popełnionych w Ukrainie.

Komisja Europejska utworzyła także Międzynarodowe Centrum Ścigania Zbrodni Agresji przeciwko Ukrainie. Ma ono siedzibę w Hadze i jest częścią wspólnego zespołu dochodzeniowo-śledczego. Centrum wspiera koordynację dochodzeń i gromadzenie dowodów dotyczących zbrodni wojennych popełnionych w Ukrainie. 

W UE unieruchomiono aktywa Rosyjskiego Banku Centralnego na kwotę około 200 mld euro. Wartość zamrożonych jak dotąd aktywów prywatnych osób i podmiotów umieszczonych w wykazie wynosi ponad 28 mld euro.

Więcej informacji na temat pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności

^{Ostatnia aktualizacja strony: 20 marca 2024 r.}