Czym jest Instrument na rzecz Ukrainy?
Aby wspomóc odbudowę, rekonstrukcję i modernizację Ukrainy, UE uruchomiła nowy mechanizm wsparcia na lata 2024–2027. Instrument na rzecz Ukrainy to specjalny instrument, który umożliwi UE zapewnienie Ukrainie stabilnego i przewidywalnego wsparcia finansowego w wysokości do 50 mld euro w tym okresie.
Instrument stanowi potwierdzenie zaangażowania UE we wspieranie Ukrainy w obliczu trwającej wojny napastniczej Rosji i na drodze do członkostwa w UE.
Europa będzie stać po stronie Ukrainy każdego dnia wojny i każdego dnia po wojnie. Europa dotrzymuje danego słowa. Naszemu odważnemu partnerowi ubiegającemu się o członkostwo w Unii będziemy nadal zapewniać potrzebne finansowanie i przewidywalność funduszy.
Jakie są cele instrumentu?
Wspieranie odbudowy i modernizacji Ukrainy
Wspieranie potrzeb finansowych Ukrainy, aby umożliwić ciągłość usług publicznych
Uruchomienie inwestycji w sektorze prywatnym Ukrainy w celu szybkiego ożywienia gospodarczego i odbudowy
Wspieranie Ukrainy w przeprowadzaniu niezbędnych reform na drodze do przystąpienia do UE
Wspieranie społeczeństwa ukraińskiego poprzez dostarczanie pomocy w radzeniu sobie ze społecznymi skutkami wojny
Rząd Ukrainy przygotował plan, w którym przedstawił swoją wizję odbudowy i modernizacji kraju, a także reformy, które zamierza podjąć w ramach procesu przystąpienia do UE.
Jeżeli warunki określone w tym planie zostaną uznane za spełnione, UE zapewni Ukrainie wsparcie finansowe w wysokości ponad 38 mld euro w postaci różnych pożyczek (do 33 mld euro) i dotacji w latach 2024–2027.
W ramach instrumentu ustanowiono szczegółowe ramy służące zwiększaniu inwestycji na rzecz odbudowy i rekonstrukcji Ukrainy.
W tym celu ramy umożliwią inwestorom korzystanie z gwarancji budżetowych UE oraz dotacji i pożyczek od instytucji publicznych i prywatnych, co zwiększy atrakcyjność inwestycji w Ukrainie.
Ramy inwestycyjne dla Ukrainy dysponują gwarancjami i dotacjami w wysokości 9,3 mld euro. Oczekuje się, że w nadchodzących latach w Ukrainie uruchomione zostaną inwestycje publiczne i prywatne o wartości do 40 mld euro.
Instrument wprowadził nowe środki, które pomogą Ukrainie dostosować się do przepisów UE i przeprowadzić reformy niezbędne na drodze do przystąpienia do UE. Pomoc techniczna będzie udzielana organom na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, a także organizacjom społeczeństwa obywatelskiego.
W jaki sposób finansowane będzie wsparcie?
Aby sfinansować pożyczki dla Ukrainy, Unia Europejska do końca 2027 r. pozyska na rynku finansowym kwotę w wysokości sięgającej 33 mld euro. W tym celu wyemituje obligacje UE w ramach jednolitej strategii finansowania.
Dotacje będą finansowane z rocznego budżetu UE w ramach nowego specjalnego instrumentu Rezerwa na rzecz Ukrainy. Instrument ten będzie uruchamiany co roku w ramach rocznej procedury budżetowej, aby uwzględnić postępy Ukrainy we wdrażaniu reform i wykorzystywaniu inwestycji.
Jakie są warunki uzyskania wsparcia?
Aby uzyskać wsparcie, Ukraina musi wdrożyć swój plan odbudowy i reform, a także utrzymać:
- mechanizmy demokratyczne, w tym wielopartyjny system parlamentarny
- praworządność
- poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości.
Po sprawdzeniu przez Komisję, że warunki zostały spełnione, płatności na rzecz Ukrainy będą dokonywane co kwartał.
Komisja Europejska i Ukraina muszą chronić interesy finansowe UE poprzez zwalczanie nadużyć finansowych, korupcji i konfliktów interesów. Specjalna Rada Audytowa będzie wspierać Komisję i oceniać skuteczność ukraińskich systemów zarządzania i kontroli oraz przeprowadzać regularne kontrole audytowe na miejscu i we współpracy z władzami ukraińskimi.
Ponadto, na podstawie sprawozdania Komisji, Rada Europejska może co roku przeprowadzać debatę na temat wdrażania instrumentu. W razie potrzeby Rada Europejska zwróci się do Komisji o przedstawienie w 2026 r. wniosku dotyczącego przeglądu instrumentu w kontekście kolejnego długoterminowego budżetu UE. Dodatkowo regularny dialog w ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy będzie prowadzony z Parlamentem Europejskim co najmniej raz na cztery miesiące.
Kalendarium
- 18 grudnia 2024 r.
Komisja wypłaca Ukrainie prawie 4,1 mld euro w ramach drugiej regularnej płatności z Instrumentu na rzecz Ukrainy.
- 13 sierpnia 2024 r.
Komisja wypłaca Ukrainie prawie 4,2 mld euro w ramach pierwszej regularnej płatności z Instrumentu na rzecz Ukrainy.
- 28 czerwca 2024 r.
Komisja wypłaca Ukrainie dodatkowe 1,9 mld euro w formie płatności zaliczkowych w ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy. Tym samym całkowite wsparcie UE już przekazane Ukrainie wynosi 7,9 mld euro.
- 11 czerwca 2024 r.
UE podpisuje nowe umowy gwarancyjne, aby wesprzeć odbudowę i rekonstrukcję Ukrainy. Umowy, zapowiedziane podczas konferencji na temat odbudowy Ukrainy w 2024 r. w Berlinie, obejmują 1,4 mld euro w formie gwarancji i dotacji i są pierwszymi umowami podpisanymi w ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy.
- 24 kwietnia 2024 r.
W ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy Komisja wypłaca drugą transzę wyjątkowego finansowania pomostowego dla Ukrainy w wysokości 1,5 mld euro.
- 18 kwietnia 2024 r.
UE ustanawia ramy inwestycyjne dla Ukrainy, aby pobudzić inwestycje na rzecz odbudowy i rekonstrukcji kraju.
- 15 kwietnia 2024 r.
Komisja zatwierdza Plan Ukrainy, kompleksową strategię na rzecz reform i inwestycji w Ukrainie na najbliższe cztery lata.
- 20 marca 2024 r.
Komisja wypłaca Ukrainie pierwsze 4,5 mld euro finansowania pomostowego w ramach instrumentu.
- 6 lutego 2024 r.
Parlament Europejski i Rada osiągają porozumienie polityczne w sprawie Instrumentu na rzecz Ukrainy, zaproponowanego po raz pierwszy przez Komisję w czerwcu 2023 r.