Czym jest Instrument na rzecz Ukrainy?
Aby wspomóc odbudowę, rekonstrukcję i modernizację Ukrainy, UE uruchomi nowy mechanizm wsparcia na lata 2024–2027. Instrument na rzecz Ukrainy to specjalny instrument, który umożliwi UE zapewnienie Ukrainie stabilnego i przewidywalnego wsparcia finansowego w wysokości do 50 mld euro w tym okresie.
Instrument stanowi potwierdzenie zaangażowania UE we wspieranie Ukrainy w obliczu trwającej wojny napastniczej Rosji i na drodze do członkostwa w UE.
Europa będzie stać po stronie Ukrainy każdego dnia wojny i każdego dnia po wojnie. Europa dotrzymuje danego słowa. Naszemu odważnemu partnerowi ubiegającemu się o członkostwo w Unii będziemy nadal zapewniać potrzebne finansowanie i przewidywalność funduszy.
Jakie są cele instrumentu?
Wspieranie odbudowy i modernizacji Ukrainy
Wspieranie potrzeb finansowych Ukrainy, aby umożliwić ciągłość usług publicznych
Uruchomienie inwestycji w sektorze prywatnym Ukrainy w celu szybkiego ożywienia gospodarczego i odbudowy
Wspieranie Ukrainy w przeprowadzaniu niezbędnych reform na drodze do przystąpienia do UE
Wspieranie społeczeństwa ukraińskiego poprzez dostarczanie pomocy w radzeniu sobie ze społecznymi skutkami wojny
Rząd Ukrainy przygotuje plan, w którym przedstawi swoją wizję odbudowy, rekonstrukcji i modernizacji kraju, a także reformy, które zamierza podjąć w ramach procesu przystąpienia do UE.
Jeżeli warunki określone w tym planie zostaną uznane za spełnione, UE zapewni Ukrainie wsparcie finansowe w wysokości ponad 38 mld euro w postaci różnych pożyczek (do 33 mld euro) i dotacji w latach 2024–2027.
W ramach instrumentu ustanowione zostaną szczegółowe ramy służące zwiększaniu inwestycji na rzecz odbudowy i rekonstrukcji Ukrainy.
W tym celu ramy umożliwią inwestorom korzystanie z gwarancji budżetowych UE oraz dotacji i pożyczek od instytucji publicznych i prywatnych, co zwiększy atrakcyjność inwestycji w Ukrainie.
Ramy inwestycyjne dla Ukrainy dysponują gwarancjami i dotacjami w wysokości 9,3 mld euro. Oczekuje się, że w nadchodzących latach w Ukrainie uruchomione zostaną inwestycje publiczne i prywatne o wartości do 40 mld euro.
Instrument wprowadzi nowe środki, które pomogą Ukrainie dostosować się do przepisów UE i przeprowadzić reformy niezbędne na drodze do przystąpienia do UE. Pomoc techniczna będzie udzielana organom na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym, a także organizacjom społeczeństwa obywatelskiego.
W jaki sposób finansowane będzie wsparcie?
Aby sfinansować pożyczki dla Ukrainy, Unia Europejska do końca 2027 r. pozyska na rynku finansowym kwotę w wysokości sięgającej 33 mld euro. W tym celu wyemituje obligacje UE w ramach jednolitej strategii finansowania.
Dotacje będą finansowane z rocznego budżetu UE w ramach nowego specjalnego instrumentu Rezerwa na rzecz Ukrainy. Instrument ten będzie uruchamiany co roku w ramach rocznej procedury budżetowej, aby uwzględnić postępy Ukrainy we wdrażaniu reform i wykorzystywaniu inwestycji.
Jakie są warunki uzyskania wsparcia?
Aby uzyskać wsparcie, Ukraina musi wdrożyć swój plan odbudowy i reform, a także utrzymać
- mechanizmy demokratyczne, w tym wielopartyjny system parlamentarny
- praworządność
- poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości.
Po sprawdzeniu przez Komisję, że warunki zostały spełnione, płatności na rzecz Ukrainy będą dokonywane co kwartał według ustalonego harmonogramu. Elementy funkcjonowania instrumentu są jeszcze ustalane, jednak UE już teraz może zapewnić Ukrainie – na ograniczony okres – doraźne wsparcie w wysokości sięgającej 1,5 mld euro miesięcznie.
Komisja Europejska i Ukraina muszą chronić interesy finansowe UE poprzez zwalczanie nadużyć finansowych, korupcji i konfliktów interesów. W związku z tym Komisja będzie otrzymywać regularne sprawozdania specjalnej Komisji Obrachunkowej na temat środków, które są wydawane na osiągnięcie celów instrumentu.
Ponadto, na podstawie sprawozdania Komisji, Rada Europejska może co roku przeprowadzać debatę na temat wdrażania instrumentu. W razie potrzeby za dwa lata Rada Europejska zwróci się do Komisji o przedstawienie wniosku dotyczącego przeglądu instrumentu w kontekście kolejnego długoterminowego budżetu UE. Dodatkowo regularny dialog w ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy będzie prowadzony z Parlamentem Europejskim co najmniej raz na cztery miesiące.
Kalendarium
- 28 czerwca 2024 r.
Komisja wypłaca Ukrainie dodatkowe 1,9 mld euro w formie płatności zaliczkowych w ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy. Tym samym całkowite wsparcie UE już przekazane Ukrainie wynosi 7,9 mld euro.
- 11 czerwca 2024 r.
UE podpisuje nowe umowy gwarancyjne, aby wesprzeć odbudowę i rekonstrukcję Ukrainy. Umowy, zapowiedziane podczas konferencji na temat odbudowy Ukrainy w 2024 r. w Berlinie, obejmują 1,4 mld euro w formie gwarancji i dotacji i są pierwszymi umowami podpisanymi w ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy.
- 24 kwietnia 2024 r.
W ramach Instrumentu na rzecz Ukrainy Komisja wypłaca drugą transzę wyjątkowego finansowania pomostowego dla Ukrainy w wysokości 1,5 mld euro.
- 18 kwietnia 2024 r.
UE ustanawia ramy inwestycyjne dla Ukrainy, aby pobudzić inwestycje na rzecz odbudowy i rekonstrukcji kraju.
- 15 kwietnia 2024 r.
Komisja zatwierdza Plan Ukrainy, kompleksową strategię na rzecz reform i inwestycji w Ukrainie na najbliższe cztery lata.
- 20 marca 2024 r.
Komisja wypłaca Ukrainie pierwsze 4,5 mld euro finansowania pomostowego w ramach instrumentu.
- 6 lutego 2024 r.
Parlament Europejski i Rada osiągają porozumienie polityczne w sprawie Instrumentu na rzecz Ukrainy, zaproponowanego po raz pierwszy przez Komisję w czerwcu 2023 r.