Pomoc UE dla Ukrainy

Od początku rosyjskiej agresji UE i jej instytucje finansowe zobowiązały się do uruchomienia około 5,4 mld euro na wsparcie ogólnej odporności gospodarczej, społecznej i finansowej Ukrainy. Wsparcie to przyjęło formę pomocy makrofinansowej, wsparcia budżetowego, pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych, reagowania kryzysowego i pomocy humanitarnej.

Dodatkowo w ramach Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju zapewniono środki w postaci wsparcia wojskowego, sięgające kwoty 2,5 mld euro. Środki te zostaną wykorzystane na zrekompensowanie państwom członkowskim rzeczowego wsparcia wojskowego udzielonego Ukrainie.

Globalna kampania zbierania funduszy „Stand Up for Ukraine – Razem dla Ukrainy”

UE zwiększyła swoje wsparcie na rzecz ogólnej odporności gospodarczej i finansowej Ukrainy, utrzymania funkcjonalności ukraińskiego rządu oraz jego zdolności do pokrywania podstawowych wydatków. 

W sierpniu UE wypłaciła 1 mld euro pomocy makrofinansowej w ramach nadzwyczajnego pakietu pomocy makrofinansowej o wartości do 9 mld euro, który został zaproponowany przez Komisję i zatwierdzony przez Radę Europejską w czerwcu 2022 r. Tym samym łączna kwota unijnej pomocy makrofinansowej przekazanej Ukrainie od marca 2022 r. wynosi 2,2 mld euro.

UE zapewnia również dodatkowe wsparcie w wysokości 120 mln euro, aby pomóc w budowaniu państwowości i odporności.

W ramach zobowiązań podjętych podczas konferencji darczyńców „Stand up for Ukraine– Razem dla Ukrainy” i międzynarodowej konferencji darczyńców wysokiego szczebla, która odbyła się w maju, w lipcu przyjęto pakiet wsparcia budżetowego w wysokości 500 mln euro, aby pomóc Ukrainie zaspokoić pilne potrzeby lokalne.

Ponadto Europejski Bank Inwestycyjny udostępnił wsparcie finansowe w wysokości 668 mln euro dla Ukrainy, aby pomóc jej władzom zaspokoić najbardziej palące potrzeby finansowe.

348 mln euro zostało przeznaczone na projekty pomocy humanitarnej dla ludności cywilnej dotkniętej wojną w Ukrainie. Na pomoc dla ludności uciekającej z kraju przewidziano 335 mln euro dla Ukrainy i 13 mln euro dla Mołdawii. Unijna pomoc humanitarna pozwala zapewniać żywność, wodę, opiekę zdrowotną, schronienie i pomaga zaspokoić podstawowe potrzeby.

Ponadto 332 mln euro jest przeznaczone na program wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych, który pomaga zabezpieczyć dostęp do podstawowych towarów i usług, takich jak edukacja, opieka zdrowotna i żywność. Program służy również ochronie ludności – zarówno osób wewnętrznie przesiedlonych, jak i społeczności ich przyjmujących – a także wspiera małe i średnie przedsiębiorstwa i rolników. Kolejnym ważnym celem jest odbudowa drobnej infrastruktury cywilnej, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz poprawa w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego, wolności mediów i przeciwdziałania dezinformacji.

W kontekście międzynarodowej konferencji darczyńców wysokiego szczebla zwołanej wspólnie przez Polskę i Szwecję 5 maja 2022 r. zapowiedziano kolejne 200 mln euro na wsparcie osób przesiedlonych w Ukrainie.

Za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności kierujemy pomoc do Ukrainy z 30 krajów – 27 państw członkowskich UE, Norwegii, Turcji oraz Macedonii Północnej. Obejmuje to artykuły ratujące życie, np. leki, żywność i sprzęt noclegowy, a także sprzęt strategiczny, np. pojazdy pożarnicze, generatory energii, karetki i szpitale polowe.

Wraz z szybkim wzrostem potrzeb w Ukrainie udzielana jest dalsza pomoc za pośrednictwem centrów zapasów środków medycznych rescEU, które mieszczą się w Niemczech, na Węgrzech i w Holandii. Zapasy rescEU o łącznej wartości ponad 14 mln euro to respiratory, pompy infuzyjne, monitory pacjenta, maski i fartuchy, urządzenia USG oraz koncentratory tlenu. UE koordynuje ewakuację medyczną ukraińskich pacjentów pilnie potrzebujących leczenia. Dotychczas ponad 1 000 pacjentów przeniesiono do szpitali w całej Europie, gdzie mogli uzyskać dostęp do specjalistycznej opieki.

Ponadto Komisja utworzyła ośrodki logistyczne ochrony ludności w Polsce, Rumunii i na Słowacji – mają one umożliwić jak najszybszą dystrybucję niezbędnej pomocy do Ukrainy. Ośrodki te pomogą w przekazywaniu pomocy z Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. 

Tymczasowa ochrona to:

• prawo pobytu
• dostęp do rynku pracy w zależności od polityki rynku pracy w danym państwie członkowskim
• dostęp do pomocy mieszkaniowej
• pomoc społeczna
• pomoc medyczna i inna
• dzieci i nastolatkowie bez opieki mają prawo do opieki prawnej i dostępu do edukacji

Informacje dla osób uciekających przed wojną

Komisja przedstawiła plan działania mający na celu ustanowienie „korytarzy solidarnościowych”, aby zapewnić Ukrainie możliwość eksportu zboża, ale również importu potrzebnych jej towarów, począwszy od pomocy humanitarnej po pasze dla zwierząt i nawozy. 

Od kwietnia korytarze solidarnościowe umożliwiły:

• eksport 5,8 mln ton zboża z Ukrainy, dzięki czemu Ukraina mogła uzyskać potrzebne dochody, a zboże mogło dotrzeć do potrzebujących
• podwojenie eksportowanych ilości w czerwcu – prawie 2,5 mln ton
• udzielenie wsparcia technicznego Ukrainie, Mołdawii i państwom UE w celu ułatwienia i przyspieszenia procedur oraz usunięcia wąskich gardeł na granicy
• podpisanie 29 czerwca 2022 r. umów towarowych z Ukrainą i Mołdawią, aby ułatwić tranzyt i transport z i do obu tych państw.

• W sektorze energetycznym ukraińska sieć elektroenergetyczna została zsynchronizowana z UE. UE będzie nadal wspierać Ukrainę w tym sektorze, zapewniając zwrotny przepływ gazu do tego kraju. Ukraina będzie również mogła korzystać w UE ze wspólnych zakupów gazu, skroplonego gazu ziemnego (LNG) i wodoru.
• Komisja zaproponowała zawieszenie na jeden rok ceł importowych na cały ukraiński eksport do UE. Wniosek przewiduje również zawieszenie na jeden rok wszystkich unijnych środków antydumpingowych i ochronnych obowiązujących w odniesieniu do ukraińskiego eksportu stali. Ten dalekosiężny krok ma na celu zwiększenie ukraińskiego eksportu do UE oraz złagodzenie trudnej sytuacji ukraińskich producentów i eksporterów.
• Komisja wezwała europejskich operatorów telekomunikacyjnych do przedłużenia umowy w sprawie zawieszenia lub znacznego obniżenia opłat roamingowych dla Ukraińców w UE, która obowiązuje już od 3 miesięcy.

Odbudowa Ukrainy po zniszczeniach wojennych będzie wymagać znacznych nakładów finansowych. Odbudowa powinna być prowadzona przez władze Ukrainy w ścisłym partnerstwie z UE i innymi kluczowymi partnerami, takimi jak G7 i G20 oraz inne państwa trzecie, a także międzynarodowymi organizacjami i instytucjami finansowymi.

Zapowiedziano również utworzenie międzynarodowej platformy koordynacyjnej, „platformy na rzecz odbudowy Ukrainy”, której mają współprzewodniczyć Komisja i rząd Ukrainy. Platforma miałaby być odpowiedzialna za zatwierdzenie planu odbudowy, opracowanego i wdrożonego przez Ukrainę, przy wsparciu administracyjnym i technicznym ze strony UE. Skupiałaby ona partnerów i organizacje pomocowe, w tym państwa członkowskie UE, innych partnerów dwu- i wielostronnych oraz międzynarodowe instytucje finansowe. Parlament ukraiński i Parlament Europejski uczestniczyłyby w niej w charakterze obserwatorów.

Mając na uwadze wsparcie planu odbudowy, Komisja zaproponowała ustanowienie instrumentu RebuildUkraine jako głównego instrumentu prawnego oferującego wsparcie UE w formie zarówno dotacji, jak i pożyczek. Zostałby on włączony do budżetu UE, co zapewniłoby przejrzystość, rozliczalność i należyte zarządzanie finansami w ramach inicjatywy, a także wyraźne powiązanie z inwestycjami i reformami.