W centrum uwagi

Od początku rosyjskiej agresji UE państwa członkowskie i instytucje finansowe w ramach podejścia „Drużyna Europy” uruchomiły 37,3 mld euro na wsparcie ogólnej odporności gospodarczej, społecznej i finansowej Ukrainy. Wsparcie to przyjęło formę pomocy makrofinansowej, wsparcia budżetowego, pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych, reagowania kryzysowego i pomocy humanitarnej.

Ponadto zapewniono pomoc wojskową o wartości do 11,5 mld euro, z czego 3,1 mld euro w ramach Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju.

UE nadal wspiera Ukrainę w 2023 r. – przygotowała bezprecedensowy pakiet wsparcia o wartości do 18 mld euro w formie pożyczek na wyjątkowo preferencyjnych zasadach. Pierwszą transzę w wysokości 3 mld euro wypłacono już w styczniu 2023 r.

523 mln euro przeznaczono na projekty pomocy humanitarnej dla ludności cywilnej dotkniętej wojną w Ukrainie. Na pomoc dla ludności uciekającej z kraju przewidziano 485 mln euro dla Ukrainy i 38 mln euro dla Mołdawii. Unijna pomoc humanitarna pozwala zapewniać żywność, wodę, opiekę zdrowotną, schronienie i pomaga zaspokoić podstawowe potrzeby.

Ponadto 330 mln euro jest przeznaczone na program wsparcia w sytuacjach nadzwyczajnych, który pomaga zabezpieczyć dostęp do podstawowych towarów i usług, takich jak edukacja, opieka zdrowotna i żywność. Program służy również ochronie ludności – zarówno osób wewnętrznie przesiedlonych, jak i społeczności ich przyjmujących – a także wspiera małe i średnie przedsiębiorstwa i rolników. Kolejnym ważnym celem jest odbudowa drobnej infrastruktury cywilnej, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego oraz poprawa w zakresie bezpieczeństwa cybernetycznego, wolności mediów i przeciwdziałania dezinformacji. Wcześniejsze projekty o wartości 192 mln euro dostosowano do pilnych potrzeb lokalnych.

Za pośrednictwem Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności kierujemy pomoc do Ukrainy z 31 krajów – 27 państw członkowskich UE, Norwegii, Turcji, Macedonii Północnej oraz Islandii. Obejmuje to artykuły ratujące życie, np. leki, żywność i sprzęt noclegowy, a także sprzęt strategiczny, np. pojazdy pożarnicze, generatory energii, karetki i szpitale polowe.

Ze względu na gwałtowne potrzeby przekazaliśmy Ukrainie sprzęt medyczny i sprzęt potrzebny do zapewniania schronienia, a także specjalistyczny sprzęt służący do zwalczania zagrożeń dla zdrowia publicznego, takich jak zagrożenia chemiczne, biologiczne, radiologiczne i jądrowe, z zapasów rescEU zlokalizowanych w Niemczech, na Węgrzech, w Holandii, Grecji, Rumunii, Szwecji i Danii. Zapasy rescEU o łącznej wartości prawie 36 mln euro to lokale mieszkalne, kombinezony ochronne, środki odkażające, respiratory, pompy infuzyjne, monitory pacjentów, urządzenia USG itp. UE koordynuje ewakuację medyczną ukraińskich pacjentów pilnie potrzebujących leczenia. Dotychczas ponad 1 700 pacjentów przeniesiono do szpitali w całej Europie, gdzie mogli uzyskać dostęp do specjalistycznej opieki. We wrześniu pod Rzeszowem otwarto nowe unijne centrum ewakuacji medycznej dla pacjentów z Ukrainy – Medevac Hub. Hub zapewni bezpieczne miejsce dla pacjentów przybywających z Ukrainy, zanim zostaną oni przetransportowani do szpitala w innym kraju w Europie.

Ponadto Komisja utworzyła ośrodki logistyczne ochrony ludności w Polsce, Rumunii i na Słowacji – mają one umożliwić jak najszybszą dystrybucję niezbędnej pomocy do Ukrainy. Ośrodki te pomogą w przekazywaniu pomocy z Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności. 

Tymczasowa ochrona to:

• prawo pobytu
• dostęp do rynku pracy w zależności od polityki rynku pracy w danym państwie członkowskim
• dostęp do pomocy mieszkaniowej
• pomoc społeczna
• pomoc medyczna i inna
• dzieci i nastolatkowie bez opieki mają prawo do opieki prawnej i dostępu do edukacji

Informacje dla osób uciekających przed wojną

W ramach reakcji Unii Europejskiej na rosyjską agresję wymierzoną przeciwko Ukrainie Komisja Europejska i sąsiadujące z Ukrainą państwa członkowskie UE ustanowiły 12 maja 2022 r. korytarze solidarnościowe między UE a Ukrainą. Korytarze solidarnościowe to kluczowe korytarze przeznaczone dla eksportu produktów rolnych z Ukrainy, a także dla eksportu i importu innych towarów.

Od maja korytarze solidarnościowe umożliwiły:

• eksport ok. 23 mln ton produktów rolnych (zboża, roślin oleistych i innych produktów) z Ukrainy, dzięki czemu Ukraina mogła uzyskać potrzebne dochody, a zboże mogło dotrzeć do potrzebujących
• udzielenie wsparcia technicznego Ukrainie, Mołdawii i państwom UE w celu ułatwienia i przyspieszenia procedur oraz usunięcia wąskich gardeł na granicy
• podpisanie 29 czerwca 2022 r. umów towarowych z Ukrainą i Mołdawią, aby ułatwić tranzyt i transport z i do obu tych państw.

Aby utrzymać przepustowość korytarzy solidarnościowych, a nawet ją zwiększyć, UE uruchomiła znaczne inwestycje w ramach różnych istniejących programów unijnych i krajowych. Konieczne są dalsze ułatwienia administracyjne i operacyjne, w tym poprzez usprawnianie procedur przekraczania granic. Potrzebne są dalsze środki finansowe.

W listopadzie Komisja przeznaczyła w trybie pilnym 250 mln euro dotacji na usprawnienie działania korytarzy solidarnościowych. W perspektywie krótkoterminowej kwota ta wesprze szybkie udoskonalenia, w szczególności za pośrednictwem ruchomego sprzętu, co pozwoli skracać czas oczekiwania i usprawniać przemieszczanie się przez przejścia graniczne i pokonywanie tras dostępu. W perspektywie średnioterminowej Komisja uruchamia instrument „Łącząc Europę” oraz 50 mln euro, aby wspierać rozwój infrastruktury niezbędnej do dalszego zwiększenia przepustowości korytarzy solidarnościowych. 

The EU is supporting the rehabilitation of damaged schools in Ukraine with €100 million, including €66 million through budget support and €34 million from the humanitarian funding. The European Commission has allocated around €14 million to purchase school buses and bring Ukrainian children safely to school. The Commission has also launched an EU-wide solidarity campaign to donate school buses for Ukraine, channelled through the EU Civil Protection Mechanism.

• W sektorze energetycznym ukraińska sieć elektroenergetyczna została zsynchronizowana z UE. UE będzie nadal wspierać Ukrainę w tym sektorze, zapewniając zwrotny przepływ gazu do tego kraju. Ukraina będzie również mogła korzystać w UE ze wspólnych zakupów gazu, skroplonego gazu ziemnego (LNG) i wodoru.
• W ramach Unijnego Mechanizmu Ochrony Ludności 20 krajów europejskich zaoferowało Ukrainie ponad 1300 agregatów prądotwórczych. Na wniosek Komisji Europejskiej udostępniono 156 mln euro na pokrycie najpilniejszych potrzeb w sektorze energetycznym w ramach Funduszu Wsparcia Energetyki Ukrainy ustanowionego przez Wspólnotę Energetyczną.
• UE zawiesiła na rok cła przywozowe na wszystkie towary importowane z Ukrainy do UE oraz wszystkie unijne środki antydumpingowe i ochronne nałożone na eksport stali.
• Komisja wezwała europejskich operatorów telekomunikacyjnych do przedłużenia umowy w sprawie zawieszenia lub znacznego obniżenia opłat roamingowych dla Ukraińców w UE.
• Od początku wojny UE zwiększyła swoje doraźne wsparcie, aby wzmocnić cyberodporność Ukrainy, przeznaczając 10 mln euro na sprzęt, oprogramowanie i inne powiązane potrzeby. Kolejne 15 mln euro z pakietu 330 mln euro przeznaczono na wsparcie odpornej transformacji cyfrowej.
• UE zapewnia wsparcie za pośrednictwem gwarancji UE udzielanych przez instytucje finansowe, takie jak EBI i EBOR. Powinno to umożliwić rządowi ukraińskiemu udzielanie pożyczek, a przedsiębiorstwom oferowanie podstawowych usług.
• UE wspiera również walkę z bezkarnością w Ukrainie za pośrednictwem projektu o wartości 7,5 mln euro, który ma wesprzeć dochodzenia prowadzone przez Międzynarodowy Trybunał Karny w sprawie zbrodni wojennych popełnionych przez Rosję. Wspólny zespół dochodzeniowo-śledczy UE utworzony wraz z Polską, Łotwą, Estonią, Słowacją, Rumunią, Litwą i Ukrainą jest również wspierany przez Eurojust.

Odbudowa Ukrainy po zniszczeniach wojennych będzie wymagać znacznych nakładów finansowych. Odbudowa powinna być prowadzona przez władze Ukrainy w ścisłym partnerstwie z UE i innymi kluczowymi partnerami, takimi jak G7 i G20 oraz inne państwa trzecie, a także międzynarodowymi organizacjami i instytucjami finansowymi.

Zapowiedziano również utworzenie międzynarodowej platformy koordynacyjnej, „platformy na rzecz odbudowy Ukrainy”, której mają współprzewodniczyć Komisja i rząd Ukrainy. Platforma miałaby być odpowiedzialna za zatwierdzenie planu odbudowy, opracowanego i wdrożonego przez Ukrainę, przy wsparciu administracyjnym i technicznym ze strony UE. Skupiałaby ona partnerów i organizacje pomocowe, w tym państwa członkowskie UE, innych partnerów dwu- i wielostronnych oraz międzynarodowe instytucje finansowe. Parlament ukraiński i Parlament Europejski uczestniczyłyby w niej w charakterze obserwatorów.

Mając na uwadze wsparcie planu odbudowy, Komisja zaproponowała ustanowienie instrumentu RebuildUkraine jako głównego instrumentu prawnego oferującego wsparcie UE w formie zarówno dotacji, jak i pożyczek. Zostałby on włączony do budżetu UE, co zapewniłoby przejrzystość, rozliczalność i należyte zarządzanie finansami w ramach inicjatywy, a także wyraźne powiązanie z inwestycjami i reformami.

Więcej informacji na temat odbudowy Ukrainy

^{Stronę ostatnio zaktualizowano 24 stycznia 2023 r.}