Er zal een grootschalige wereldwijde financiële inspanning nodig zijn om Oekraïne na de oorlog weer op te bouwen. De EU draagt nu al aanzienlijk bij om de huidige veerkracht van het land te vergroten, maar op middellange tot lange termijn zal meer steun nodig zijn om de fundamenten van een vrij en welvarend land te herstellen, verankerd in Europese waarden en goed geïntegreerd in de Europese en mondiale economie, en om het land op het Europese traject te ondersteunen.

Sinds het begin van de Russische aanvalsoorlog stellen de EU en haar lidstaten en de Europese financiële instellingen, in een “Team Europa”-aanpak, ongeveer 53 miljard euro aan financiële, humanitaire, nood-, begrotings- en militaire steun beschikbaar:

• 37,8 miljard euro ter ondersteuning van de algemene economische, sociale en financiële veerkracht. Dit omvat een ongekend financieel steunpakket van tot wel 18 miljard euro voor 2023
• ongeveer 15 miljard euro extra aan militaire bijstand in het kader van de Europese Vredesfaciliteit en rechtstreeks van de lidstaten

Zolang de Russische agressieoorlog voortduurt, is moeilijk in te schatten hoeveel nodig zal zijn voor de wederopbouw van Oekraïne. Toch is het belangrijk om nu al de belangrijkste bouwstenen van deze internationale inspanning te ontwerpen. 

Op 20 juni 2023 heeft de Commissie voorgesteld een nieuwe faciliteit op te zetten ter ondersteuning van het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne De faciliteit voor Oekraïne wordt een specifiek financieel instrument dat in de periode 2024-2027 coherente en voorspelbare steun zal bieden aan Oekraïne. 

• In partnerschap met de EU-lidstaten en Europese financiële instellingen, als Team Europa, en met andere internationale financiële instellingen
• In coördinatie met het donorcoördinatieplatform van meerdere agentschappen
• Belanghebbenden uit het maatschappelijk middenveld, de particuliere sector en lokale overheden

Met tot 50 miljard euro in de vorm van subsidies en leningen zal de faciliteit Oekraïne ondersteunen bij zijn inspanningen om de macrofinanciële stabiliteit te handhaven, het herstel te bevorderen en het land weer op te bouwen en te moderniseren, en tegelijkertijd belangrijke hervormingen door te voeren op weg naar toetreding tot de EU in die periode.

De faciliteit onderstreept het vaste voornemen van de EU om Oekraïne te steunen, zowel in het licht van de vóórtdurende aanvalsoorlog van Rusland als op de weg naar het EU-lidmaatschap.

Het multi-institutioneel donorcoördinatieplatform ter ondersteuning van het wederopbouw-, herstel- en reconstructieproces in Oekraïne is op 26 januari 2023 gelanceerd. Het platform maakt nauwe coördinatie tussen internationale donoren en financiële organisaties mogelijk en zorgt bij steunverlening voor coherentie, transparantie en verantwoordingsplicht.

Het moet zorgen voor een betere coördinatie tussen alle belangrijke actoren die financiële steun op korte termijn verlenen, maar ook hulp op langere termijn voor de wederopbouwfase. Op die manier wordt voortgebouwd op de resultaten van de conferenties in Lugano, Berlijn en Parijs, om de kloof tussen behoeften en middelen te helpen overbruggen.

Meer over het donorcoördinatieplatform voor Oekraïne

Oekraïne heeft nu de meeste hulp nodig. De Europese Commissie en haar partners mobiliseren internationale steun voor de economische en sociale stabilisatie, de wederopbouw en het herstel van de gevolgen van de oorlog in Oekraïne. 

Internationale deskundigenconferentie over het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne

In oktober 2022 organiseerden de Europese Commissie en Duitsland, als voorzitter van de G7, samen de Internationale deskundigenconferentie over het herstel, de wederopbouw en de modernisering van Oekraïne in Berlijn. De conferentie was een belangrijke stap meer die blijk gaf van de onwrikbare steun van de EU en de internationale gemeenschap aan Oekraïne. Zij toonde ook aan dat de Commissie en de internationale gemeenschap Oekraïne zullen blijven steunen, ook nadat aan zijn onmiddellijke behoeften zal zijn voldaan en op weg naar toetreding tot de EU.

Commissievoorzitter Ursula von der Leyen benadrukte drie elementen die van cruciaal belang zijn voor een succesvolle wederopbouw van Oekraïne:

• ervoor zorgen dat Oekraïne te allen tijde de steun krijgt die het nodig heeft, van noodhulp tot herstel en wederopbouw op lange termijn
• het juiste mechanisme om steun zo breed en inclusief mogelijk te maken
• de wederopbouwinspanningen van Oekraïne stevig inbedden als onderdeel van zijn weg naar de Europese Unie

Gezien de omvang van de uitdaging waar het om gaat, moeten de herstelinspanningen een inclusief proces zijn, waarbij zowel de publieke als de particuliere sector en internationale organisaties betrokken worden. Daarom bracht de conferentie wereldwijd gerenommeerde deskundigen uit verschillende disciplines en achtergronden, evenals vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld en de particuliere sector, samen met de Oekraïense regering.

Aangezien de toekomst van Oekraïne op school begint, steunt de EU het herstel van beschadigde scholen met 100 miljoen euro, zoals voorzitter Von der Leyen in haar toespraak over de Staat van de Unie heeft aangekondigd.

De Europese Commissie heeft ongeveer 14 miljoen euro uitgetrokken om schoolbussen te kopen om Oekraïense kinderen veilig naar school te brengen. De Commissie heeft ook een Uniebrede campagne gelanceerd om schoolbussen aan Oekraïne te doneren, via het EU-mechanisme voor civiele bescherming.

Tegelijkertijd zal de Commissie met Oekraïne samenwerken om ervoor te zorgen dat het land naadloos toegang heeft tot de interne markt, zodat het zijn potentieel optimaal kan benutten, de groei kan versnellen en kansen kan creëren.

Lees meer over de schoolbussen voor Oekraïne

Plan van de Commissie voor de wederopbouw van Oekraïne op langere termijn

Mededeling: Hulp voor en wederopbouw van Oekraïne

Factsheet: De Europese Unie en Oekraïne