Sinds het begin van de oorlog door Rusland hebben de EU en haar lidstaten en financiële instellingen in een gezamenlijke “Team Europa”-aanpak 37,8 miljard euro vrijgemaakt om de algemene economische, sociale en financiële veerkracht van Oekraïne te ondersteunen. Dit gebeurde in de vorm van macrofinanciële bijstand, begrotingssteun, noodhulp, crisisrespons en humanitaire hulp.

Daarnaast is militaire bijstand ter waarde van ongeveer 12 miljard euro vrijgemaakt, waarvan 3,6 miljard euro in het kader van de Europese Vredesfaciliteit.

Dit brengt de totale steun die tot dusver sinds het begin van de Russische agressie aan Oekraïne is verleend op ongeveer 50 miljard euro. Daarnaast werkt de Commissie aan een bijdrage van 1 miljard euro voor een snel herstel. Samen met de middelen die beschikbaar zijn gesteld om de lidstaten te helpen voorzien in de behoeften van Oekraïners die de oorlog ontvluchten, bedraagt de totale steun aan Oekraïne en Oekraïners ongeveer 67 miljard euro.

Om Oekraïne te blijven steunen, verstrekt de EU in 2023 een ongekend steunpakket van wel 18 miljard euro in de vorm van leningen onder zeer gunstige voorwaarden. In januari 2023 is de eerste tranche van 3 miljard euro uitbetaald.

Er is 668 miljoen euro beschikbaar gesteld voor humanitaire hulpprojecten om de door de oorlog in Oekraïne getroffen burgers te helpen. Dit omvat 630 miljoen euro voor Oekraïne en 38 miljoen euro voor Moldavië voor hulp aan mensen die op de vlucht zijn voor de agressie. Met deze humanitaire hulp van de EU wordt voor voedsel, water, gezondheidszorg en onderdak gezorgd, om zo in de basisbehoeften van deze mensen te voorzien.

Bovendien wordt 330 miljoen euro gebruikt voor een noodhulpprogramma, dat moet zorgen voor de toegang tot basisbehoeften, zoals onderwijs, gezondheidszorg en voeding. Hierdoor worden zowel intern ontheemden als hun gastgemeenschappen beschermd en bovendien worden kleine en middelgrote ondernemingen en de landbouw ondersteund. Een ander belangrijk doel is de wederopbouw van kleinschalige civiele infrastructuur, het waarborgen van energiezekerheid en het versterken van de cyberveiligheid, de mediavrijheid en de bestrijding van desinformatie. Eerdere lopende projecten ter waarde van 192 miljoen euro zijn aangepast om tegemoet te komen aan de dringende behoeften ter plaatse.

Via het EU-mechanisme voor civiele bescherming sturen wij hulpgoederen naar Oekraïne vanuit 32 landen: de 27 EU-lidstaten, Noorwegen, Turkije, Noord-Macedonië, IJsland en Servië. Dit omvat levensreddende benodigdheden zoals geneesmiddelen, voedsel en noodonderkomens, maar ook strategische uitrusting zoals brandweermachines, stroomgeneratoren, ambulances en mobiele hospitalen.

Omdat de noden exponentieel toenemen, hebben we uit de rescEU-voorraden geput voor medische benodigdheden, tijdelijke beschutting en stroomgeneratoren, maar ook voor gespecialiseerde uitrusting voor mogelijke chemische, biologische, radiologische en nucleaire bedreigingen van de volksgezondheid in Oekraïne. Met een totale financiële waarde van meer dan 87 miljoen euro omvat de rescEU-steun wooneenheden, beschermingspakken, ontsmettingsmiddelen, beademingstoestellen, infusiepompen, patiëntmonitors, echografie-apparaten enz. De EU coördineert medische evacuaties van Oekraïense patiënten die dringend moeten worden behandeld, waarbij tot dusver meer dan 1850 patiënten naar ziekenhuizen in heel Europa zijn overgebracht om daar gespecialiseerde zorg te krijgen. In september werd in Rzeszów, Polen, een Medevac-hub van de EU geopend voor medische evacuaties van Oekraïense patiënten. De hub biedt patiënten die uit Oekraïne aankomen een veilige ruimte, voordat zij worden overgebracht naar een ziekenhuis in een ander Europees land om daar te worden behandeld.

Daarnaast heeft de Commissie logistieke hubs voor civiele bescherming opgezet in Polen, Roemenië en Slowakije, zodat de nodige hulp zo snel mogelijk in Oekraïne terechtkomt. Deze hubs zullen de bijstand via het Uniemechanisme voor civiele bescherming helpen te kanaliseren. 

In het kader van de reactie van de Europese Unie op de Russische agressie tegen Oekraïne hebben de Europese Commissie en aangrenzende EU-lidstaten op 12 mei 2022 de solidariteitscorridors tussen de EU en Oekraïne ingesteld. De solidariteitscorridors zijn essentiële corridors voor de uitvoer van landbouwproducten uit Oekraïne en voor de in- en uitvoer van andere goederen.

Sinds mei hebben de solidariteitscorridors de volgende resultaten behaald:

• hulp bij de uitvoer van ongeveer 23 miljoen ton landbouwproducten (graan, oliezaden en aanverwante producten) uit Oekraïne, waardoor het land broodnodige inkomsten heeft gegenereerd en graan de mensen heeft bereikt die het nodig hebben
• levering van technische ondersteuning aan Oekraïne, Moldavië en EU-landen om procedures te vergemakkelijken en te versnellen en knelpunten aan de grens weg te werken
• ondertekening van vrachtovereenkomsten met Oekraïne en Moldavië op 29 juni 2022 om de doorvoer en het vervoer van en naar beide landen verder te vergemakkelijken

Om de capaciteit van de solidariteitscorridors in stand te houden en verder te vergroten, heeft de EU via verschillende bestaande EU- en nationale programma’s aanzienlijke investeringen gemobiliseerd. De solidariteitscorridors moeten administratief en operationeel ondersteund worden, onder meer wat betreft het stroomlijnen van de grensprocedures, en er is meer financiering nodig.

In november heeft de Commissie dringend 250 miljoen euro aan subsidies vrijgemaakt om de solidariteitscorridors te stimuleren. Dit zal snel tot verbetering leiden, met name dankzij mobiele apparatuur om de wachttijden te verkorten en de doorstroming van het verkeer via de grensdoorlaatposten en hun toegangsroutes te verbeteren. Op middellange termijn mobiliseert de Commissie de Connecting Europe Facility (CEF) en 50 miljoen euro om de infrastructuurontwikkelingen te ondersteunen die nodig zijn om de capaciteit van de solidariteitscorridors verder te vergroten.

In de energiesector werd het elektriciteitsnet van Oekraïne gesynchroniseerd met dat van de EU. De EU blijft Oekraïne steunen in de energiesector door te zorgen voor bidirectionele gasstromen naar het land. Oekraïne zal ook kunnen profiteren van de gemeenschappelijke aankoop van gas, vloeibaar aardgas (LNG) en waterstof door de EU.

De EU levert 2400 extra generatoren, bovenop de 3000 die al sinds het begin van de oorlog zijn geleverd. Op verzoek van de Europese Commissie is in het kader van het door de Energiegemeenschap opgerichte investeringsfonds voor Oekraïne ruim 157,5 miljoen euro beschikbaar gesteld om de onmiddellijke behoeften in de energiesector te dekken. De EU trekt ook 30 miljoen euro uit voor de aankoop van 35 miljoen ledlampen voor Oekraïne.

Under the European Peace Facility, €3.6 billion have been mobilised to support the delivery of military equipment to the Ukrainian Armed Forces. In addition, the EU Military Assistance Mission for Ukraine is tackling urgent and longer-term training needs of the Ukrainian Armed Forces. EU military support for Ukraine – provided by the European Peace Facility and the Member States directly – is around €12 billion.

• De EU heeft de invoerrechten op alle Oekraïense uitvoer naar de EU en alle antidumping- en vrijwaringsmaatregelen van de EU voor de uitvoer van staal voor één jaar opgeschort. Zij heeft ook voorgesteld deze opschorting tot na juni 2023 te verlengen.
• De Commissie heeft de Europese telecomexploitanten opgeroepen om ervoor te blijven zorgen dat de roamingkosten voor Oekraïners in de EU worden opgeschort of aanzienlijk verlaagd.
• In februari 2023 ondertekenden de Commissie en Oekraïne de associatie van Oekraïne met het programma voor de eengemaakte markt (SMP). Deze overeenkomst biedt Oekraïne steun aan bedrijven, vergemakkelijkt de toegang tot markten, een gunstig ondernemingsklimaat, duurzame groei en internationalisering.
• Binnenkort zal worden gesproken over de toetreding van Oekraïne tot andere belangrijke EU-programma’s, zoals de Connecting Europe Facility, die Oekraïne kunnen helpen zijn energie-, vervoers- en digitale infrastructuur met die van de EU te verbinden.
• Door de associatie van Oekraïne met Horizon Europa en het Euratom-programma voor onderzoek en opleiding kan het onderzoeks- en innovatie-ecosysteem van Oekraïne in stand gehouden en bevorderd worden. De Commissie heeft aangekondigd dat zij medio 2023 in Kiev een nieuw Horizon Europa-bureau zal openen.
• Sinds het begin van de oorlog heeft de EU haar onmiddellijke steun ter versterking van de cyberweerbaarheid van Oekraïne verhoogd met 10 miljoen euro voor apparatuur, software en andere gerelateerde steun. Daarnaast is 15 miljoen euro uit het pakket van 330 miljoen euro verstrekt om een veerkrachtige digitale transformatie te ondersteunen.
• De EU verleent steun via EU-garanties die worden afgegeven door financiële instellingen zoals de EIB en de EBWO. Dit moet de Oekraïense regering in staat stellen leningen te verstrekken waarmee bedrijven essentiële diensten kunnen aanbieden.
• De EU steunt ook de strijd tegen straffeloosheid in Oekraïne met een project van 7,5 miljoen euro ter ondersteuning van het onderzoek van het Internationaal Strafhof naar oorlogsmisdaden door Rusland. Een met Polen, Letland, Estland, Slowakije, Roemenië, Litouwen en Oekraïne gemeenschappelijk opgezet EU-onderzoeksteam wordt ook ondersteund door Eurojust. Lees meer over het ter verantwoording roepen van Rusland

Er zal een grootschalige wereldwijde financiële inspanning nodig zijn om Oekraïne na de oorlog weer op te bouwen. De leiding van de wederopbouw moet in handen zijn van de Oekraïense autoriteiten, in nauw partnerschap met de EU en belangrijke partners, zoals de G7, de G20 en andere landen buiten de EU, en met de internationale financiële instellingen en internationale organisaties.

Het door verschillende agentschappen opgerichte donorcoördinatieplatform werd in januari 2023 gelanceerd om de steun van internationale donoren en financiële instellingen ter ondersteuning van de Oekraïense economie op korte en langere termijn te coördineren. Een technisch secretariaat zal de werkzaamheden van het platform ondersteunen; de Commissie zal zorgen voor een kantoor in Brussel en de Oekraïense overheid voor een kantoor in Kiev. Dit secretariaat zal nauwe coördinatie tussen internationale donoren en internationale financiële organisaties mogelijk maken en ervoor zorgen dat de steun op coherente, transparante en verantwoordbare wijze wordt verleend.

Lees meer over de wederopbouw van Oekraïne

^{Deze pagina is voor het laatst bijgewerkt op 24 februari 2023.}